Ondermijning vindt plaats wanneer criminelen zichzelf naar binnen werken in het alledaagse bedrijfsleven, vaak via intimidatie, bedreiging, omkoping en chantage. In de strijd tegen criminele activiteiten is het een gevaar dat vooral midden- en kleinbedrijven (MKB) en horeca ondernemingen treft. Hoewel deze acties soms subtiel zijn, zijn de gevolgen voor ondernemers heel groot. Dit artikel geeft je de vijf belangrijkste signalen van ondermijning en geeft inzicht in hoe ondernemers deze bedreigingen kunnen herkennen en voorkomen.

1. Wat doe je met ongebruikelijke transacties of voorstellen?

Een duidelijk signaal van criminele samenwerkingen zijn transacties die buiten de normale bedrijfsvoering vallen. Dit kan variëren van ongewoon hoge contante betalingen tot voorstellen om snel en gemakkelijk geld te verdienen. Wees alert op aanbiedingen die 'te mooi om waar te zijn' lijken, vooral als deze gepaard gaan met een gebrek aan transparantie en er veel druk op wordt gezet.

2. Intimidatie en bedreigingen op de werkvloer.

Wanneer je geconfronteerd wordt met intimidatie of bedreigingen, is het belangrijk om effectief en veilig te reageren. Hier zijn drie belangrijke strategieën:

a. Blijf kalm en gebruik de-escalerende taal:

Het behouden van rust is van groot belang. Reageer met een rustige en duidelijke toon, en gebruik taal die gericht is op de-escalatie, het bewaren van rust. Vermijd provocaties of emotionele reacties.

b. Zoek hulp indien nodig:

Als je je onveilig voelt, aarzel dan niet om hulp te zoeken. Dit kan een collega zijn, de beveiliging of, in ernstige gevallen, de politie.

c. Leg vast wat er gebeurd is:

Documenteer wat er gebeurd is na het incident. Dit is belangrijk voor als er later eventueel nog meer aan autoriteiten doorgegeven moet worden omdat verder onderzoek nodig is.

Door deze maatregelen te volgen, kun je bijdragen aan een veiligere werkomgeving en beter voorbereid zijn op mogelijke bedreigingen. Meer weten over de-escaleren in jouw onderneming lees dan onze blog over omgaan met agressie in jouw onderneming.

3. Onverklaarbare veranderingen in gedrag van medewerkers of zakenpartners.

Een plotselinge of onverklaarbare verandering in het gedrag van medewerkers of zakenpartners kan een sterk signaal zijn van mogelijke ondermijning. Dit soort veranderingen kunnen verschillende vormen aannemen en vereisen speciale aandacht:

a. Plotselinge rijkdom:

Wanneer een medewerker of zakenpartner onverwachts tekenen van financiële welvaart vertoont, zoals dure auto's, horloges of een onlogische toename van uitgaven, kan dit een indicatie zijn van omkoping. Deze rijkdom kan het resultaat zijn van illegale betalingen in ruil voor medewerking of het delen van vertrouwelijke informatie.

b. Verandering in werkpatronen:

Een plotselinge verandering in werkpatronen bij werknemers, zoals ongebruikelijke uren maken, vaak zonder reden afwezig zijn, of opeens een opvallend uitgebreide interesse in specifieke bedrijfsprocessen of informatie, kan een teken zijn van betrokkenheid bij ondermijnende activiteiten. Dit kan een poging zijn om activiteiten uit te voeren buiten de normale controle om.

c. Verandering in zakelijke relaties:

Een plotselinge verandering in zakelijke relaties, zoals het vermijden van langdurige partners of het snel aangaan van relaties met nieuwe, onbekende partijen, kan ook wijzen op ondermijnende activiteiten. Het kan een teken zijn dat iemand onder druk wordt gezet om zaken te doen met bepaalde mensen of organisaties.

Het herkennen van deze signalen vereist niet alleen observatie, maar ook een cultuur waarin medewerkers zich veilig voelen om zorgen te delen. Open communicatie, regelmatige trainingen en een duidelijk beleid voor het melden van verdachte activiteiten zijn essentieel om ondermijning binnen uw organisatie te identificeren en aan te pakken. 

4. Vreemde verzoeken om vertrouwelijke informatie

In het kader van ondermijning kunnen verzoeken om toegang tot gevoelige of vertrouwelijke informatie, zonder duidelijke zakelijke rechtvaardiging, een rode vlag zijn. Deze verzoeken kunnen op verschillende manieren voorkomen en vereisen waakzaamheid:

a. Verzoeken van externe partijen:

Let op verzoeken van buitenaf, vooral van onbekende organisaties, die om gedetailleerde informatie over uw bedrijfsprocessen, klanten of financiële gegevens vragen. Dit kan een poging zijn om informatie te misbruiken of te verkopen.

b. Onverwachte wijzigingen in toegangsrechten:

Een plotselinge wijziging in toegangsrechten tot systemen of gegevens kan wijzen op ondermijnende activiteiten. Dit kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een werknemer die wijzigingen aanbrengt zonder toestemming, door iemand beheer rechten te geven als onderdeel van een groter ondermijnend plan. Het is dus van belang om te zorgen voor een goed rechtenbeheer op IT-niveau. Daarmee voorkom je dat iedere medewerker zomaar overal bij kan. Door de juiste personen de juiste rechten te verlenen, is het bovendien makkelijker te achterhalen wie eventueel kwade bedoelingen heeft als er toch met de toegang blijkt te zijn gesjoemeld.

c. Druk om snel te handelen:

Een veelgebruikte tactiek bij ondermijning is het uitoefenen van druk om snel te handelen, vaak met het excuus van een unieke kans. Dit kan bedoeld zijn om te voorkomen dat je de tijd neemt om het aanbod rustig te overwegen of om advies in te winnen.

Het is cruciaal voor bedrijven om duidelijke protocollen te hebben over hoe je om moet gaan met vertrouwelijke informatie en ongebruikelijke situaties. Een cultuur van openheid en bewustzijn creëren, waarbij medewerkers zich op hun gemak voelen om hun bezorgdheid te uiten en vragen te stellen, is een effectieve manier om ondermijnende activiteiten te voorkomen.

5. Opeens veel aandacht van onbekende partijen

Als er plotseling wel erg veel interesse van onbekende personen of organisaties is in het werk dat jullie doen en als daarbij dan ook nog veel inhoudelijke informatie gevraagd wordt. Wees dan alert, dit kan een teken zijn van een poging tot ondermijning.  

Zo zorg je ervoor dat je niet met de verkeerde partij in zee gaat.

Het herkennen van deze signalen is slechts de eerste stap. Ondernemers moeten actief maatregelen nemen om hun bedrijven te beschermen. Denk aan aan het volgen van trainingen, waarbij ondernemers en hun medewerkers worden opgeleid in het herkennen van signalen van ondermijning. Ook is het belangrijk dat er een cultuur ontstaat op de werkvloer, waarin veiligheid en transparantie voorop staan. Door samen te werken, informatie te delen en alert te blijven, kunnen ondernemers helpen hun bedrijf te beschermen tegen de verborgen gevaren van ondermijning.